Hallmark

Oznaczanie zawartości złota w wyrobach, czyli cechowanie było w Europie najwcześniejszą formą ochrony konsumentów i sięga epoki Średniowiecza.

Trochę historii probiernictwa

W 1300 roku za panowania króla Edwarda I powstał w Anglii cech złotników Goldsmiths' Company, którego zadaniem było badanie i cechowanie wyrobów ze stopów złota i srebra. W 1327 roku król Edward III nadał mu przywileje królewskie. Był to pierwszy urząd probierczy w Europie, który pełnił funkcję ochrony konsumentów. Budynek, będący siedzibą urzędu w Londynie nosi nazwę Goldsmiths' Hall. Stąd pochodzi angielski termin „hallmark", będący znakiem rozpoznawczym próby wyrobów z metali szlachetnych. Posiadanie oznakowania informującego o zawartości metalu szlachetnego stało się podstawowym warunkiem dla wprowadzenia do publicznej sprzedaży wykonanych z niego wyrobów jubilerskich. W następnych wiekach system ten ewoluował odgrywając coraz większą rolę w regulacji rynku wyrobów z metali szlachetnych.
Obecnie w Wielkiej Brytanii wszystkie wyroby ze złota sprzedawane na rynku krajowym muszą być cechowane w jednym z czterech urzędów probierczych - w Londynie, Birmingham, Sheffield i Edynburgu. Każdy z tych urzędów ma swój znak probierczy, np. Londyn – głowę lwa.
Podobne systemy określające próbę i pochodzenie złotych wyrobów zostały wprowadzone na całym świecie. Ale każdy kraj wdrożył swoje własne wymagania i cechy probiercze.
W Stanach Zjednoczonych próba danego wyrobu jubilerskiego może być identyfikowana przez niezależnego rzeczoznawcę. Nie musi znajdować się ona na wyrobie lecz wystarczy, że bezpośrednio przy nim, np. metce. Próba jest zazwyczaj podawana w częściach tysięcznych (promilach).
W Niemczech i Włoszech nie ma państwowych cech probierczych a jubilerzy stosują własne oznaczenia. Urzędy probiercze pełnią tylko funkcje kontrolne, co oznacza, że mogą poddać dany wyrób próbie na zawartość zadeklarowanego metalu szlachetnego.
Cechowanie wyrobów ze złota w Szwajcarii rozpoczęto w XV wieku, jednak nie był to jednolity system aż do 1981 roku. Decyzje o sposobie cechowania były podejmowane na szczeblu kantonu. Dziś cechowanie w Szwajcarii jest opcjonalne, z wyjątkiem złota stosowanego do pokrywania kopert zegarków.
W celu ujednolicenia systemów kontroli wyrobów z metali szlachetnych w 1972 roku grupa państw europejskich podpisała „Konwencję o kontroli i cechowaniu wyrobów z metali szlachetnych" – Konwencja Wiedeńska. Obecnie 19 krajów europejskich jest sygnatariuszami tej Konwencji, w tym również Polska.
Wprowadzono „Wspólne Zasady Kontroli" (ang. Common Control Mark, „CCM"). W związku z tym znormalizowano próby jubilerskie dla stopów ze złota, srebra, platyny i palladu.

Próby jubilerskie stosowane na mocy „Konwencji o kontroli i cechowaniu wyrobów z metali szlachetnych"

Zgodnie z postanowieniami Konwencji wyroby z metali szlachetnych są opatrzone czterema oznaczeniami - wspólna cecha kontroli, znak urzędu probierczego, znak wytwórcy i próba. Symbolem „wspólnej cechy kontroli" jest wizerunek wagi. Tak oznaczone wyroby z metali szlachetnych mogą być dopuszczone do obrotu w krajach będących sygnatariuszami Konwencji bez ponownego badania i cechowania.

Cechy wyrobów stosowane na mocy „Konwencji o kontroli i cechowaniu wyrobów z metali szlachetnych"

Cechowanie w Polsce

W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, stosuje się również krajowe oznakowania wyrobów jubilerskich, zgodnie z ustawą prawo probiercze. Krajowa cecha probiercza jest znakiem urzędowym, potwierdzającym wykonanie przez Urząd Probierczy badań określających zawartość metalu szlachetnego w wyrobie.
Polska cecha probiercza zawiera następujące informacje:
1) Rodzaj metalu szlachetnego, z którego wykonany jest wyrób, oznaczony jako:
• rycerz - wyrób ze złota
• kobieta - wyrób ze srebra
• głowa konia - wyrób z platyny
• głowa psa - wyrób z palladu
2) Próba w częściach tysięcznych
3) Oznaczenie miejsca cechowania: B – Bydgoszcz; G – Gdańsk; H – Chorzów;
K – Kraków; Ł – Łódź; P – Poznań; W – Warszawa; V – Wrocław; Z – Częstochowa
Cechy podstawowe dla wyrobów ze stopu złota:
1 – próba 960
2 – próba 750
3 – próba 585
4 – próba 500
5 – próba 375
6 – próba 333