Firmy inwestycyjne prowadzące działalność maklerską odgrywają kluczową rolę na rynku kapitałowym. Pośredniczą w zawieraniu transakcji na instrumentach finansowych.
Czym jest firma inwestycyjna?
Firmą inwestycyjną jest:
- dom maklerski,
- bank prowadzący działalność maklerską w formie biura maklerskiego,
- zagraniczna firma inwestycyjna prowadząca działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- zagraniczna osoba prawna z siedzibą na terytorium państwa należącego do OECD lub WTO, prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską
Prowadzenie działalności maklerskiej wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, która sprawuje stały nadzór nad licencjonowanymi podmiotami maklerskimi.
Podmiot zamierzający ubiegać się o zezwolenie winien spełnić a następnie utrzymywać wymagane prawem warunki organizacyjne, techniczne i poziom środków własnych, zapewniające nieprzerwaną i bezpieczną dla wszystkich uczestników rynku działalność.
Firma inwestycyjna winna opracować i wdrożyć regulamin ochrony przepływu informacji poufnych oraz stanowiących tajemnicę zawodową, procedury wewnętrzne zapobiegające praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, regulamin zapobiegania manipulacjom rynkowym, regulamin zarządzania konfliktami interesów, regulamin składania zleceń w zakresie nabywania i zbywania instrumentów finansowych przez pracowników, władze firmy inwestycyjnej i osoby powiązane a także regulaminy i procedury dotyczące swoich obszarów działalności, w szczególności będących podstawą relacji z klientami.
Firma inwestycyjna wydziela w swojej strukturze komórkę do spraw nadzoru zgodności działalności z prawem, którą kieruje inspektor nadzoru (ang. compliance). Posiada ona niezależność umożliwiającą prawidłowe wykonywanie obowiązków w zakresie ujawniania i zapobiegania naruszania obowiązków wynikających z przepisów prawa w zakresie prowadzonej działalności maklerskiej. Ponadto w firmie inwestycyjnej funkcjonuje system kontroli wewnętrznej, służący zapobieganiu przypadkom działania niezgodnie z regulacjami wewnętrznymi.
Za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału lub bez oddziału może też prowadzić zagraniczna firma inwestycyjna oraz zagraniczna osoba prawna z siedzibą na terytorium państwa należącego do OECD lub WTO.
Dom maklerski
Dom maklerski z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może świadczyć usługi maklerskie działając w formie:
- spółki akcyjnej;
- spółki komandytowo-akcyjnej, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch;
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością;
- spółka komandytowa, w której komplementariuszami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch;
- spółka partnerska, w której partnerami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch;
- spółka jawna, w której wspólnikami są wyłącznie osoby mające prawo wykonywania zawodu maklera papierów wartościowych lub doradcy inwestycyjnego, w liczbie co najmniej dwóch.
Akcje domu maklerskiego prowadzonego przez spółkę akcyjną mogą być wyłącznie akcjami imiennymi, o ile nie są zdematerializowane. Środki pochodzące na zapłatę za niezdematerializowane akcje, udziały lub wkłady w spółce prowadzącej dom maklerski, nie mogą pochodzić z nieudokumentowanych źródeł ani z kredytu bądź pożyczki bądź być w inny sposób obciążone.
Bank prowadzi działalność maklerską w formie biura maklerskiego, jednostki organizacyjnie wyodrębnionej od pozostałej działalności banku. Obsługa klientów jest przeprowadzana w oddziałach banku w wyznaczonych stanowiskach i kanałach komunikacji niezależnych od tych, które służą czynnościom bankowym.
Zakres działalności maklerskiej
Firma inwestycyjna może prowadzić działalność maklerską obejmującą jedną lub kilka z poniżej wymienionych czynności.
- Przyjmowanie i przekazywanie do realizacji zleceń kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Firma inwestycyjna przyjmuje i przekazuje zlecenia kupna i sprzedaży instrumentów finansowych do innego podmiotu, celem ich wykonania lub dokonuje kojarzenia dwóch lub więcej podmiotów w celu zawarcia transakcji między tymi podmiotami.
- Wykonywanie zleceń na rachunek dającego zlecenie. Firma inwestycyjna zobowiązuje się do nabywania lub zbywania instrumentów finansowych na rachunek zleceniodawcy. Może też przyjmować i przekazywać zlecenia kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych lub ich przechowywania, lub rejestrowania, w tym do prowadzenia rachunków papierów wartościowych, prowadzenia rachunków zbiorczych lub do prowadzenia rachunków pieniężnych.
- Nabywanie i zbywanie na własny rachunek instrumentów finansowych. Firma inwestycyjna dokonuje inwestycji w instrumenty finansowe na rachunek własny w ramach portfela handlowego i niehandlowego. Portfel handlowy dotyczy transakcji z zamiarem uzyskania korzyści finansowych lub dla zabezpieczenia ryzyka operacyjnego, lub dla naliczania i rozliczania opłat, prowizji, odsetek, dywidend i depozytów zabezpieczających transakcje terminowe. W ramach portfela niehandlowego firma inwestycyjna udziela pożyczki, zakłada lokaty i depozyty bankowe oraz przeprowadza operacje zabezpieczające przed ryzykiem związanym z tymi operacjami.
- Zarządzanie portfelami instrumentów finansowych. Firma inwestycyjna świadczy usługi zarządzania portfelem instrumentów finansowych (ang. asset management) polegające na podejmowaniu i realizacji decyzji inwestycyjnych dotyczących jednego lub wielu instrumentów finansowych na rachunek klienta, w ramach postawionych przez zleceniodawcę do dyspozycji zarządzającego środków pieniężnych lub instrumentów finansowych.
- Doradztwo inwestycyjne. Firma inwestycyjna opracowuje pisemną lub ustną rekomendację dotyczącą:
- kupna, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu określonych instrumentów finansowych albo powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczącej tych instrumentów;
- wykonania lub powstrzymania się od wykonania uprawnień wynikających z określonego instrumentu finansowego - zakupu, sprzedaży, subskrypcji, wymianie, wykonaniu lub wykupie.
- Oferowanie instrumentów finansowych. Firma inwestycyjna pośredniczy w proponowaniu nabywania lub zbywania:
- papierów wartościowych nowej emisji w imieniu emitenta lub istniejących papierów wartościowych w imieniu sprzedającego;
- instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi w imieniu podmiotu wystawiającego lub sprzedającego ;
- instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi w imieniu podmiotu sprzedającego te instrumenty w celu dopuszczenia do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzenia do alternatywnego systemu obrotu.
- Pełnienie funkcji subemitenta usługowego lub inwestycyjnego. Firma inwestycyjna będąca subemitentem usługowym zobowiązuje się do nabycia na własny rachunek, całości lub części papierów wartościowych danej emisji w celu dalszego ich zbywania w ofercie publicznej. Jako subemitent inwestycyjny firma inwestycyjna zobowiązuje się do nabycia na własny rachunek całości lub części papierów wartościowych oferowanych publicznie, na które nie złożono zapisów w terminie ich przyjmowania.
- Pozostałe usługi:
- przechowywanie lub rejestrowanie instrumentów finansowych, w tym pro-wadzenie rachunków papierów wartościowych i rachunków zbiorczych oraz rachunków pieniężnych;
- udzielanie pożyczek pieniężnych w celu dokonania transakcji nabycia instrumentów finansowych;
- doradztwo dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej i strategii działania;
- doradztwo i inne usługi w zakresie łączenia, podziału oraz przejmowania przedsiębiorstw;
- wymiana walutowa, w przypadku gdy jest to związane z działalnością maklerską;
- sporządzanie analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz rekomendacji dotyczących transakcji w zakresie instrumentów finansowych;
- organizowanie alternatywnego systemu obrotu;
- wykonywanie czynności maklerskich, których przedmiotem są instrumenty bazowe instrumentów pochodnych.