Pojęcie to oznacza sztukę inwestowania polegającą na takim doborze składników portfela aby zmniejszyć ryzyko a jednocześnie osiągnąć zakładany zysk. Zadbaj o różnorodność.
Podstawy dywersyfikacji
"Nigdy nie wkładaj wszystkich jajek do jednego koszyka" - mówi stare przysłowie. Ma ono zastosowanie również w inwestowaniu na rynku finansowym. Portfel inwestycyjny winien zawierać wiele aktywów o zróżnicowanym charakterze, tzn. ich ceny powinny zmieniać się inaczej w różnych scenariuszach rynkowych. Dzięki takiej konstrukcji zmniejsza się wrażliwość portfela na zmiany koniunktury rynkowej na giełdzie papierów wartościowych. W efekcie zmniejsza się ryzyko inwestycyjne. Taki sposób budowy portfela określamy mianem "dywersyfikacja".
Jeżeli portfel jest dobrze zdywersyfikowany to strata poniesiona na jednym aktywie zostaje zrekompensowana lub ograniczona zyskiem z innych aktywów.
Trzy ważne parametry
W nowoczesnych metodach dywersyfikacji wykorzystuje się model matematyczny Harry'ego M. Markowitza. Aktywa są dobierane z uwzględnieniem:
- stóp zwrotu poszczególnych składników portfela,
- wielkości ryzyk poszczególnych składników portfela,
- korelacji zmian stóp zwrotu pomiędzy składnikami portfela.
Stopy zwrotu są obliczane w oparciu o zmiany cen w przeszłości, przy czym przyjmuje się do obliczeń ustalony okres. Miarą ryzyka jest odchylenie standardowe stóp zwrotu. Współczynnik korelacji jest miarą siły powiązań stóp zwrotu różnych aktywów. Matematyczną miarą korelacji jest współczynnik Pearsona, który przyjmuje wartości z przedziału <-1;+1>.
Jeżeli współczynnik korelacji jest dodatni to świadczy, że wzrostowi stopy zwrotu z jednego aktywa towarzyszy wzrost stopy zwrotu z drugiego aktywa. Ujemna korelacja oznacza, że spadkowi stopy zwrotu jednego aktywa odpowiada wzrost stopy zwrotu z drugiego aktywa. Przy korelacji zerowej stopy zwrotu nie są ze sobą powiązane.
Korelacja dodatnia na rynku akcji wzrasta szczególnie podczas hossy oraz bessy. - w pierwszym przypadku, kiedy większość akcji jest kupowanych, w drugim przypadku, gdy inwestorzy w panice je wysprzedają. Ujemną lub niską korelacją charakteryzują się aktywa z różnych klas. Na ich wartość rynkową mają wpływ różne czynniki, na przykład akcje i ropa naftowa. Takie aktywa pozwalają zbudować dobrze zdywersyfikowany portfel, bowiem im niższa korelacja składników portfela, tym większe korzyści z dywersyfikacji polegające na obniżeniu ryzyka inwestycyjnego, bez dużego spadku stopy zwrotu całego portfela.
Najważniejsza jest różnorodność
Wobec tego budując portfel inwestycyjny należy dobierać aktywa należące do różnych klas, których ceny nie zależą od sytuacji na innych rynkach.
Budując zdywersyfikowany portfel należy brać pod uwagę liczbę aktywów i ich charakter. Największe korzyści z dywersyfikacji powstają, kiedy w portfelu znajduje się maksymalnie 15 aktywów. Nie opłaca się więc przekraczać tej granicy, bowiem niezależnie wzrastają koszty transakcyjne oraz pracochłonność prac analitycznych.
Inwestorzy mogą w tworzeniu portfela wykorzystywać model Markowitza, który w oparciu o algorytmy matematyczne pomoże określić rodzaje i udziały poszczególnych aktywów. Do obliczeń brane są pod uwagę dane historyczne notowań, co jest słabą stroną tej metody, bowiem nie ma pewności, że w przyszłości charakter zmian cen poszczególnych aktywów będzie taki sam jak w przeszłości. Opisany tu sposób budowy portfela jest elementem analizy portfelowej.